مجموعه: پیشگیری بهتر از درمان

امروزه بسیاری از ما ساعات کاری خود را مقابل صفحه مانیتور سپری می کنیم و وقتی به خانه می رسیم هم خستگی تن خود را جلوی صفحه تلوزیون (یا مجددا مانیتور کامپیوتر) به در می کنیم، اما با خستگی چشمهایمان چه کنیم؟ ‏

خستگی و حتی درد چشمها در برابر مانیتور یکی از شایعترین مشکلاتی است که کاربران کامپیوتر با آن مواجه اند. مساله ای که بعضی وقتها ممکن است حتی مانع از فعالیت عادی و یا خوابیدن هم بشود. شاید شما هم قبلا گرفتار چنین مشکلی شده اید و حتی به دنبال راه حلی برای آن هم گشته اید. اما چه کار باید کرد؟ ‏

اولین کار این است که "خستگی چشمها" را بشناسیم. یا آنگونه که این روزها مرسوم است: خستگی چشمها را از نو تعریف کنیم! ‏

شناخت "خستگی چشمها"

تشخیص علائم خستگی چشمها بسیار آسان است، اما چیزی که کمی سخت است، یافتن ارتباط بین این علائم و خستگی چشمهاست. چون این علائم بسیار غیراختصاصی و رایج هستند. مثلا سردرد، احساس سنگینی سر، سرگیجه یا پرش عضلات اطراف چشم و پلک می تواند نشانه ای از خستگی چشم باشد. همچنین ممکن است درد و سوزش چشمها (حتی وقتی که چشمها را می بندیم) و احساس سنگینی چشم و حتی تهوع هم علامت خستگی چشم باشند. ‏

اما مساله این است که ما بیشتر اوقات به جای توجه به این علائم که چشم برای ما می فرستد، آنها را تقصیر کم خوابی یا استرس کار و خستگی روزمره می دانیم و اهمیتی برای آنها قائل نمی شویم. ‏

چطور از دست خستگی چشم خلاص شویم؟ ‏

به چشمهایتان زنگ تفریح بدهید: بعضی وقتها بلند شدن از جلوی کامپوتر خیلی سخت است اما بهتر است هر نیم ساعت که با کامپیوتر کار می کنید، چند دقیقه ای به چشمانتان استراحت بدهید، بروید و یک نوشیدنی برای خودتان بیاورید. با کسی که قرار است پروژه ای را تحویلش بدهید کمی تلفنی صحبت کنید. از پنجره به بیرون نگاهی بیندازید یا هر کار دیگری که مستلزم نگاه کردن به صفحه مانیتور نباشد انجام بدهید. چشم شما قدرشناسی خود را نشان خواهد داد و کمتر بهانه خواهد گرفت. ‏

از نرم افزارها برای یادآوری استفاده کنید: ‏

تعداد زیادی از اپلیکیشن های یادآور سلامت برای گیکهای محترم عرضه شده اند. مثلا: Awareness, WorkRave, Time Out, و ProtectYourVision. کار همه آنها این است که گاه به گاه به شما یاد آوری می کنند که این اطراف چیزی غیر از مانیتور و کامپیوتر هم هست و بهتر است لحظاتی به چشمان خود استراحت بدهید. ‏

قانون 20-20-20

برای بخاطر سپاری بهتر و رفع خستگی چشمها، عده ای قانون 20-20-20 را پیشنهاد می کنند که به این صورت بیان می شود. هر 20 دقیقه، 20 ثانیه به جایی در 20 قدمی خود نگاه کنید (این 20 قدم چیزی حدود 6-7 متر می شود) اما من ترجیح می دهم این قانون را به این صورت اصلاح کنم: هر 20 دقیقه 20 ثانیه به فاصله دور نگاه کنید و 20 قدم هم راه بروید. اینطوری هم از خستگی چشمها در امان خواهید بود و هم درد کمر و کتف و شانه ها کمتر به سراغتان می آید. چون توصیه شده است که بعد از مدتی نشستن، بهتر است چند قدم راه بروید. ‏

چشمها را باید شست: ? ‏

بله چشمها را باید شست، البته خود چشم بلد است این کار را انجام بدهد. پلک زدن مرتب، عمل شستشوی چشم را با استفاده از ماده پاک کننده و محافظ فوق العاده ای به نام اشک انجام می دهد. اما متاسفانه وقتی به شدت به چیزی خیره شده اید (مثلا یه صفحه مانیتور) دفعات پلک زدن بسیار کم می شوند و این چیزی است که اصلا خوب نیست و بعد از مدتی ممکن است اشک کاربر محترم را در بیاورد. بهتر است گهگاه چشمانتان را برای چند ثانیه ببندید یا چند بار عمدا پلک بزنید. ‏

عادت های خوب برای چشم: ‏

وقتی شروع به استفاده از قانون 20-20-20 کردید، سعی کنید اینکار را مرتب انجام دهید. در ضمن می توانید این قانون را طوری اصلاح کنید که با شرایط شما سازگارتر باشد. ادامه دار بودن این استراحت بسیار مفیدتر از انجام دقیق آن هر 20 دقیقه یکبار است. ‏

همچنین بهتر است نور صفحه نمایش را متناسب با شرایط خودتان و روشنایی محیط تنظیم کنید. بعضی نرم افزارها مانند Flux می توانند کار تنظیم روشنایی صفحه در طول روز را برایتان انجام دهند. همچنین بهتر شدن شرایط زیستی محیط کار شما نظیر تنظیم روشنایی و تهویه مناسب و حتی دکوراسیون و رنگ بندی خوب؛ می تواند تاثیر زیادی در بهبود سلامت بدن و چشمهایتان داشته باشد. حتی یک تغییر کوچک هم می تواند کمک بزرگی باشد. ‏

نهایتا اینکه، بهتر است در غیر از ساعات کاری استفاده از صفحه نمایش را محدود کنید. دل کندن از تکنولوژی اطلاع رسانی خیلی سخت است ولی یک قدم زدن معمولی می تواند در سلامت و روحیه شما تاثیری بگذارد که به چند دقیقه دوری از صفحه مانیتورتان می ارزد.

مجموعه: بیماری ها و راه درمان

اصولا مواد غذایی که رنگ های قرمز، بنفش و سبز تیره دارند یا به عبارت دیگر پررنگ ترند مانند انگور سیاه و قرمز، آلو سیاه، کلم قرمز، توت فرنگی، شاتوت، گوجه فرنگی، سویا (نه فرآورده های آن) و هویج حاوی آنتی اکسیدان های بالایی هستند. ثابت شده این گونه مواد غذایی که به مقدار قابل توجهی آنتی اکسیدان دارند در پیشگیری و کنترل برخی از بیماری ها از جمله سرطان پروستات تاثیرگذارند...

در حقیقت عوامل آنتی اکسیدانی موجود در مواد غذایی، واکنش های رادیکال آزاد یا اکسیدکننده را که شروع کننده سرطان هستند، متوقف یا کند می کنند یعنی شروع بیماری پروستات را به تعویق می اندازند یا اگر فردی مبتلا به بیماری باشد سرعت پیشرفت آن را کند می کنند.

توصیه می شود آقایان بالای 50 سال که بیشتر در معرض ابتلا به بیماری پروستات هستند، مصرف حداقل 3 تا 5 بار در روز میوه و سبزی را در برنامه غذایی خود بگنجانند و توجه داشته باشند که هر چقدر میوه انتخابی آنها رنگ تیره تری داشته باشد به روند کندشدن بیماری شان کمک بیشتری می کند.

از طرفی دیگر در بحث تغذیه، کمبود ویتامین D نیز امکان ابتلا به بیماری پروستات را افزایش می دهد. اگرچه بیماری سرطان پروستات قابل درمان نیست اما برای کنترل آن توصیه می شود آقایانی که مشکل خاصی از نظر جسمی ندارند، به مدت 20 تا 30 دقیقه در روز در هوای آفتابی در صورتی که هوا ابری و آلوده نباشد پیاده روی کنند. مواد غذایی حاوی ویتامین D مصرف کنند اما با توجه به اینکه دریافت مقدار زیاد ویتامین D نیز باعث اختلالاتی در بدن می شود، بهتر است که با توجه به نظر متخصص تغذیه، رژیم غذایی داشته باشند. همچنین لازم است در صورتی که با تشخیص پزشک سطح سرمی ویتامین D بدنشان از مقدار مشخص شده کمتر باشد، از مکمل های ویتامین D استفاده کنند.

مجموعه: داروهای گیاهی و طب سنتی

پروستاتغده‌ای است که در زیر مثانه قرار داشته و مجرای دفع ادرار را در بر گرفته است. این غده عضلانی به اندازه‌ یک گردو بوده و از طریق ترشح مایعی به هنگام انزال، تغذیه اسپرم را بر عهده دارد. این غده فقط در آقایان مشاهده می‌گردد و عمدتاً آقایان تا قبل از بروز اختلالی در آن، از وجود این غده بی‌اطلاع هستند. مهمترین اختلالاتی که ممکن است در پروستات به وجود آید عبارتند از:

1 سرطان پروستات(به عنوان دومین سرطان کشنده بعد از سرطان ریه در آقایان)

2ـ بزرگ شدن(تورم و یا تومورغیرسرطانی) پروستات معروف به هیپرپلازیایاهیپرتروفی پروستات

3ـ التهاب پروستات (Prostatitis)

سرطان پروستات ناشی از رشد غیرقابل کنترل سلول‌های پروستات بوده و معمولاً دارای علائم ذیل می‌باشد:

تکرر ادرار به ویژه در شب، منقطع بودن ادرار، احساس درد و سوزش در هنگام خروج ادرار،‌ احساس درد در قسمت پایین کمر و لگن خاصره، وجود خون در ادرار.

تورم پروستات، فرم بی‌خطر اختلال در پروستات می‌باشد که اغلب معروف به BPH است. این بیماری با سن، رابطه مستقیم داشته و معمولاً از 50 سالگی در آقایان بروز می‌نماید. 40 تا 50 درصد مردان 50 ساله به این نوع پروستات مبتلا می‌باشند که در اثر آماس یا متورم شدن (بزرگ شدن) غده پروستات و به دلیل آلودگی‌های میکروبی موجود در مجاری ادراری به وجود می‌آید. این نوع اختلال نسبت به دو مورد دیگر غیر معمول‌تر است.

علاوه بر کنترل ژنتیکی اختلالات پروستات، رژیم غذایی نقش قابل توجهی‌ در عدم بروز این بیماری دارد.

عوامل مهم در افزایش سرطان پروستات

1ـ رژیم‌های حاوی غذاهای چرب (اسیدهای چرب اشباع شده) و گوشت‌ها به خصوص در افراد چاق.

2ـ مصرف گوشت‌های حاوی اسید آراشیدونیک و گوشت‌های خام

3ـ رژیم‌های غذایی حاوی اسید آلفالینولنیک و یا وجود سطح بالای این ماده در خون

4ـ مصرف زیاد گوشت قرمز

عوامل مهم در کاهش سرطان پروستات

1ـ مصرف فیبرهای گیاهی(حاوی سلولز و همی‌سلولز) و پروتئین‌های گیاهی نظیر سویا به دلیل داشتن ایزوفلاونی به نام Genistein که مانع رشد سلول‌های سرطانی می‌شود.

2ـ مصرف سبزیجات مانند انواع کلم‌ها(کلم گل، کلم پیچ، کلم تکمه و...) به دلیل داشتن ترکیباتی نظیر ایندول ـ کربونیل، گلوکاریک اسید(کلسیم‌ ـ ‌دی‌ ـ ‌‌گلوکارات) وسولفورافان.

3ـ مصرف گوشت ماهی به دلیل وجود اسیدهای چرب امگا3

4ـ مصرف سلنیوم، ویتامین‌های D و E و عنصر روی.

تورم پروستات که به خصوص در افراد مسن، ناشی از بزرگ شدن غده پروستات می‌باشد، علائمی نظیر: مشکلات دفع ادرار، جریان ضعیف و منقطع بودن ادرار، تکرر ادرار به خصوص در شب، عدم توانایی دفع ادرار برای کوتاه مدت و احساس تخلیه نشدن کامل مثانه پس از خروج ادرار را به همراه دارد. علاوه بر موارد فوق چنانچه تورم پروستات بیش از حد طبیعی باشد، می‌تواند موجب اختلال در حرکات دودی معده(اسهال، یبوست)، نارسایی کلیه(مانند افزایش فشارخون و ضربان قلب، عفونت پرده‌های اطراف قلب، رنگ پریدگی بستر ناخن) و اختلالات عصبی گردد.

به منظور پیشگیری از تورم پروستات علاوه بر رعایت نکات ذکر شده، مصرف مواد غذایی حاوی مس و روی، اسیدهای آمینه گلایسین، آلانین، گلوتامین و رنگدانه لیکوپن (رنگ قرمز گوجه فرنگی) بسیار مؤثر و حائز اهمیت می‌باشد.

همانطور که بیان شد، علت التهاب پروستات، عوامل باکتریایی است. بنابراین مصرف آنتی بیوتیک‌هایی که طبق تجویز و با صلاحدید پزشک متخصص انجام می‌گیرد، می‌تواند در درمان این عارضه مفید باشند. هم‌چنین انجام ورزش‌های متناسب می‌تواند تأثیرگذاری داروها را افزایش دهد.

در کنار مصرف مواد غذایی مناسب برای پیشگیری از ابتلاء، چنانچه بیماری حاد شود، می‌توان از گیاهان دارویی مفید برای درمان اختلالات پروستات (به ویژه تورم) بهره جست. از جمله این گیاهان دارویی می‌توان به نخل اره‌ای ایرانی، گزنه، کدوی پوست کاغذی، کتان روغنی، شیرین بیان، قارچ گانودرما، جینسینگ آسیایی، تویا، سویا، ادریسی، دم‌اسب، ذرت، شبدر قرمز، چای سبز، انگور خرس، مِلون تلخ(خربزه وحشی)، بارهنگ(اسفرزه) آبی و خربزه درختی اشاره کرد که اینک به توضیح آنها می‌پردازیم:

1ـ گزنه (انجره): گیاهی گرم و خشک که عمدتاً از پیکر رویشی آن(ساقه، برگ‌ و ریشه) برای درمان استفاده می‌شود. به منظور درمان تورم و التهاب پروستات می‌توان روزی سه نوبت در هر نوبت یک قاشق مرباخوری از پیکر رویشی خشک و خرد شده گزنه را در یک فنجان آب جوش دم کرده، پس از 15 دقیقه میل نمود. هم‌چنین دم کرده ریشه گزنه نیز در درمان تورم پروستات بسیار مفید است.

2ـ دانه‌های کدوی طبی (کدوی بذر برهنه): این گیاه، بومی ایران نبوده و در طی سالیان گذشته توسط دکتر رضا امیدبیگی وارد کشور گردیده که در همین جا می‌بایست از زحمات و خدمات ارزنده ایشان در جهت احیاء طب سنتی با استفاده از گیاهان دارویی اصلاح شده و کمک به حفظ عرصه‌های طبیعی کشور تشکر و قدردانی نمود. قسمت مورد استفاده این گیاه در درمان تورم پروستات و سوزش مجاری ادراری، دانه‌های بدون پوست می‌باشند که به صورت خام و یا فرآوری شده (روغن حاصل از دانه‌ها) مورد استفاده قرار می‌گیرند. افراد دچار چنین اختلالاتی می‌توانند روزی سه نوبت در هر نوبت بین 10 تا 15 عدد از دانه‌ها و یا در صورت دراختیار داشتن روغن آن، روزی سه نوبت در هر نوبت 15 تا 20 قطره از روغن را میل نمایند.

3ـ نخل اره‌ای ایرانی: این گیاه نوعی نخل زینتی است که عموماً در شرایط آب و هوایی گرم رشد می‌یابد. قسمت مورد استفاده این گیاه میوه‌های رسیده سیاه مایل به آبی است که پس از خشک شدن استفاده می‌شود. این میوه معمولاً به صورت‌های ذیل استفاده می‌شود: میوه خام خشک، چای، پودر میوه خشک شده، قرص میوه خشک شده و تنتورهای مایع.

3ـ شیرین بیان: گیاهی است با طبیعت گرم و خشک که ریشه و ریزوم‌ها، اندام دارویی آن محسوب می‌شوند. اگر چه کاربرد اصلی این گیاه، درمان اختلالات مربوط به سیستم گوارش نظیر زخم معده، زخم روده، زخم اثنی عشر و ورم معده و روده می‌باشد، اما در درمان تورم پروستات نیز مفید است. مصرف روزانه سه نوبت دم کرده پودر ریشه شیرین بیان، هر نوبت یک قاشق چای‌خوری در یک لیوان آب جوش و پس از 15 دقیقه میل نمودن، جهت درمان بسیار مؤثر می‌باشد. درصورت موجود نبودن پودر می‌توان از جوشانده ریشه‌های خرد شده استفاده نمود.

4ـ چای سبز: این گیاه به لحاظ دارا بودن ماده‌ کوئرسیتین که یک آنتی اکسیدان بسیار قوی می‌باشد، در درمان تورم پروستات مفید است. هم‌چنین به دلیل خاصیت ضد باکتریایی این ماده، از چای سبز در درمان التهاب پروستات نیز استفاده فراوانی می‌شود. جهت مصرف می‌توان روزانه سه نوبت، هر نوبت یک قاشق مرباخوری از چای سبز را در یک لیوان آب جوش دم کرده، پس از 15 دقیقه میل نمود.

5ـ کتان روغن: قسمت مورد استفاده این گیاه، دانه‌های آسیاب شده آن و یا روغن استخراج شده از دانه‌ها می‌باشد. لازم به ذکر است دانه‌های کتان دارای طبیعت گرم و تر می‌‌باشند. جهت مصرف می‌توان روزانه سه نوبت هر نوبت یک قاشق مرباخوری از پودر کتان و یا یک قاشق چای‌خوری روغن دانه‌ها را مصرف نمود.

6ـ شبدر قرمز: دارای طبیعتی گرم و تر بوده و اندام مصرفی آن گل‌ها می‌باشند. مصرف سه نوبت در روز از دم کرده یک قاشق مرباخوری از گل‌های خشک شده آن و میل نمودن آن پس از 15 دقیقه می‌تواند برای درمان تورم پروستات مفید باشد.

7ـ دم اسب: گیاهی است که در نواحی معتدل و مرطوب جهان یافت می‌گردد. طبیعت این گیاه سرد و خشک است و اندام مصرفی آن پیکر رویشی گیاه می‌باشد. به لحاظ وجود ماده سیلیکا دراین گیاه، مصرف آن می‌تواند التهاب‌های پروستات و مشکلات ادراری را به حداقل برساند. مصرف روزانه دو گرم از پودر گیاه خشک شده دم اسب برای درمان التهاب پروستات توصیه شده است. مصرف بیشتر آن عوارضی نظیر افزایش فشارخون را به دنبال خواهد داشت.