مزاج بدن خود را از بوعلی سینا بپرسید
شناسایی طبع یا مزاج انسان از جمله مباحثی است که نه تنها در طب سنتی ایران بلکه در سایر طب های سنتی جهان مثل طب سنتی چینی، رومی، یونانی و هندی نیز دیده می شود. از این رو شناسایی مزاج و پرداختن به آن در طول زندگی یکی از مهم ترین و کاربردی ترین شیوه ها برای حفظ سلامت، تندرستی و نشاط عمومی بدن است.
شناسایی ویژگی ها و خصوصیات بدنی و پرداختن به آنها نقش بزرگی در عملکرد صحیح و مناسب اندام ها و اعضای درونی بدن از قبیل مغز، دستگاه اعصاب، دستگاه گوارش، کلیه ها و دیگر اعضای بدن دارد.
مصرف مواد غذایی مناسب و همسو با مزاج و طبع افراد کمک می کند تا ما در زندگی کمتر با اختلال ها، بیماری ها و تنش های جسمی و روحی روبه رو شویم و در مقایسه با افراد دیگر سلامت بیشتری داشته باشیم. با مطالعه این مطلب، می توانید تا حدود زیادی با نوع مزاج و طبع خود آشنا شوید. اگرچه برای شناسایی دقیق تر و مطمئن تر مزاج و طبع بدن توصیه می کنیم با یک متخصص طب سنتی در این زمینه مشورت کنید.
با 1+7 گام مزاج تان را شناسایی کنید
برای شناسایی مزاج و طبع هر فرد لازم است ویژگی ها و خصوصیات جسمانی وی مورد بررسی قرار گیرد. این شیوه یکی از ساده ترین راه ها برای شناسایی طبع و مزاج هر فرد است که اگر چه روشی ساده به نظر می رسد اما در عین حال دقت و هوشیاری زیادی برای شناسایی مزاج و کیفیت آن لازم است به گونه ای که در بسیاری از موارد پیچیدگی هایی برای شناسایی طبع اتفاق می افتد که شاید تشخیص مزاج برای فرد عادی ممکن نباشد.
با وجود این برای شناسایی مزاج بررسی میزان گوشت و چربی بدن، بررسی ویژگی محل لمس شده در بدن از قبیل نرمی و سفتی، رنگ پوست، ویژگی های مو، شکل و خصوصیات اعضا، چگونگی خواب و بیداری،کیفیت و خصوصیات فضولات بدن و فعل و انفعالات حرکتی همگی از جمله مواردی است که برای تشخیص مزاج و طبع جبلی افراد مورد استفاده قرار می گیرد، اگر چه تک تک اندام و اعضای بدن علاوه بر مزاج جبلی که حاکم بر بدن است دارای مزاجی جداگانه هستند و گاهی ممکن است با غلبه یکی از اخلاط بدن در یکی از اندام ها روبه رو شوند و این مسئله اختلال هایی در عملکرد آنها پدید آورد.
با مطالعه هر یک از سرفصل هایی که در این شماره و شماره های بعدی مجله سیب ارائه می شود و با جمع زدن علامت هایی که در مقابل هر یک از انواع مزاجی می زنید تا حدود زیادی می توانید نوع مزاج خود را تشخیص دهید.
1- سردی و گرمی بدن را بررسی کنید
برای شروع باید سردی و گرمی بدن را بررسی کنید. به کمک این روش می توانید نخستین قدم را برای شناسایی گرمی یا سردی مزاج تان بردارید. تنها کافی است بخشی از بدن مانند ساعد فرد را لمس کنید و دقت کنید که با لمس آن چه احساسی را تجربه می کنید.
-در صورتی که با لمس بدن فرد مثلا لمس ساعد یا بازویش احساس گرما و حرارت کردید او دارای مزاج گرم است.
-اما اگر هنگام لمس بدن فرد احساس سرما کردید این امر یکی از نشانه های سردمزاجی در آن فرد است.
2. بافت بدنی نرم دارید یا سفت؟
مرحله بعدی برای شناسایی نوع مزاج، بررسی میزان نرمی و سفتی بافت های بدن، عضلات و پوست فرد است. چرا که افراد مختلف در مقایسه با هم بافت های بدنی متفاوتی دارند که تشخیص و شناسایی دقیق آنها می تواند جزئیات کامل تری برای شناسایی نوع مزاج در اختیار فرد قرار دهد.
-در صورتی که با لمس بدن فرد گرما احساس کردید و علاوه بر گرما متوجه شدید بافت بدنی او نرم است و با فشار سرانگشتان بافت به راحتی فرو می رود این فرد علاوه بر گرمی مزاج دارای رطوبت نیز هست. بنابراین او ویژگی های مزاج گرم و مرطوب را دارد.
-اما در صورتی که با لمس کردن بدن فرد احساس گرما کردید اما خشکی و زبری خفیفی را زیر سرانگشتان دست تان احساس کردید او علاوه بر گرمی، خشکی مزاج نیز دارد. پس او یکی از علائم گرمی و خشکی مزاج که همان حس گرما و خشکی در بافت و پوست بدن است را دارد.
-ممکن است با لمس بدن فرد تجربه دیگری داشته باشید. در شرایطی که با لمس بدن فرد احساس سردی کردید اما این سردی با نرمی پوست و بافت گوشت آلود بدن نیز همراه بود او دارای یکی از علائم مزاج سرد و مرطوب است که در میان درمانگران طب سنتی با عنوان مزاج سرد و تر نیز معروف است.
-و اما در شرایطی که شما بدن فرد را لمس کردید و از آن سرما دریافت کردید و در عین حال با لمس بافت بدن با سختی و سفتی رو به رو شدید و احساس کردید بافت بدن او خشک است می توانید او را دارای ویژگی های مزاج سرد و خشک بدانید.
3- پوست شما چه رنگی است؟
بررسی رنگ پوست در کنار بررسی بافت بدن و سردی و گرمی آن می تواند سومین گام برای نزدیک شدن به نوع مزاج و طبع هر فرد باشد. درمانگران طب سنتی برای شناسایی نوع مزاج علاوه بر بافت بدن و استخوان بندی به رنگ پوست نیز برای شناسایی نوع مزاج افراد توجه می کنند. از دیدگاه این درمانگران رنگ پوست می تواند نشانه خوبی برای بررسی نوع مزاج و طبع باشد.
-در شرایطی که پوست فرد سفیدرنگ و مایل به سفید باشد می تواند نشانه خوبی برای تشخیص سردمزاجی فرد باشد. البته این رنگ علاوه بر این می تواند نشانه کم خونی او نیز باشد.
-افرادی که پوست بدن آنها قرمز رنگ یا مایل به قرمز است از جمله افرادی هستند که دارای مزاج گرم هستند. این افراد پوست مایل به صورتی و قرمز دارند و علاوه بر گرمی مزاج در گروه افراد پرخون نیز قرار دارند.
-کسانی که پوست بدن شان زرد رنگ یا مایل به زردی است از جمله افرادی هستند که علاوه بر گرمی مزاج با خشکی مزاج نیز رو به رو هستند. این افراد در طول زندگی با مشکلات ناشی از غلبه صفرا در بدن رو به رو می شوند.
-در افرادی که پوست بدن آنها تیره و کدر است و به اصطلاح رنگ لب آنها بادمجانی رنگ است نشانه های مزاج سرد و خشک وجود دارد. این افراد با غلبه سودا نیز در بدن روبه رو هستند.
مردان و زنانی که پوست آنها سفید رنگ و مایل به رنگ گچ است. در گروه مزاج های سرد و مرطوب یا سرد و تر قرار دارند. یکی از نشانه های بارز وجود این افراد غلبه بلغم است که بر زندگی روزانه آنها تاثیرگذار است.
4. عضلانی هستید یا استخوانی؟
یکی دیگر از مواردی که درمانگران طب سنتی به کمک آن برای شناسایی مزاج افراد مختلف اقدام می کنند، بررسی ظاهر و شکل اندام، عضلات و میزان عضلانی بودن بدن است.
-افرادی که دارای بلاتنه ای فراخ و پهن هستند دارای گرمی مزاج اند.
-افرادی که اندام های بدن آنها بزرگ است و عروق برجسته و نبض قوی دارند هم اصطلاحا دارای گرمی مزاج هستند.
-در صورتی که فردی عضلات کلفت و بزرگ و تاندون های ظریف تر داشته باشد این امر نیز نشانه گرمی مزاج است.
-برخلاف موارد ذکر شده اگر فردی دارای اندام های کوچک و بلاتنه کوچک داشته باشد این امر نشانه سردی مزاج است.
-داشتن نبض ضعیف و عضلات ظریف نیز از دیگر علائم سردی مزاج در افراد است.
-درمانگران طب سنتی افرادی را که دارای چهره لاغر و پوست به استخوان چسبیده دارند، دارای مزاج خشک می دانند.
-افرادی که مفاصل قابل مشاهده و برجسته دارند و غضروف حنجره و بینی آنها نیز برجسته و واضح است در گروه افرادی که دارای مزاج خشک هستند، قرار می گیرند.
5. چند ساعت در شبانه روز می خوابید؟
یکی دیگر از روش های شناسایی مزاج و طبع هر فرد بررسی ساعت، کیفیت و چگونگی خواب هر فرد است. درمانگران طب سنتی با بررسی کیفیت و کمیت خواب و بررسی دیگر ویژگی های فردی می توانند مزاج افراد را شناسایی کنند. از دیدگاه این گروه افرادی که در طول شبانه روز به اندازه کافی می خوابند و افرادی که در خوابیدن افراط و تفریط می کنند طبع و مزاجی متفاوت دارند.
اگر در گروه افرادی هستید که ساعت خواب شما بیشتر از حد مجاز یعنی 8 ساعت است در این صورت در گروه افرادی قرار دارید که دارای مزاج سرد و تر یا سرد و مرطوب هستید.
ولی اگر ساعت خواب شما کمتر از 8 ساعت است و شما در بیشتر ساعات روز بیدار هستید و کار می کنید یا خود را به کاری سرگرم و مشغول می کنید در گروه افرادی که دچار مزاج گرم و خشک هستند، قرار می گیرید.
6. به موهای تان نگاه کنید
برای تشخیص نوع مزاج نیاز به بررسی مو، جنس و کیفیت رشد آن دارید. به این ترتیب می توانید پنجمین فاکتوری را که به شناسایی نوع مزاج شما کمک می کند، بررسی کنید. جنس مو و میزان رشد آن در افراد مختلف که مزاج های متفاوتی دارند، فرق می کند.
-افرادی که سرعت رشد موهای شان زیاد است و در گروه افراد پرمو قرار می گیرند، از جمله افرادی هستند که به گفته درمانگران طب سنتی در گروه مزاجی گرم جای می گیرند.
-اما افرادی که رشد موی آنها کم است به گونه ای که از این موضوع شکایت دارند در گروه افراد سردمزاج قرار می گیرند. این گروه علاوه بر آنکه موی سر و ابروی شان کم پشت است در دیگر اندام های بدن شان نیز موی زیادی ندارند.
-اگر رشد مو در مرد یا زنی خیلی سریع باشد به گونه ای که او احساس کند موهایش بیش از حد طبیعی زود رشد می کند و بلند می شود در صورتی که دیگر علائم را داشته باشد در گروه افرادی قرار می گیرد که مزاج گرم و خشک دارد. در کنار این مورد مجعد بودن و حالت دار بودن موها نیز نشانه گرمی و خشکی مزاج است و نباید از آن غافل بود.
-نازکی مو نیز یکی از دلایلی است که می تواند نشانه سردی و تری مزاج افراد باشد. بنابراین باید به این موضوع نیز توجه کنید و بهتر است برای بررسی آن از مشورت یک متخصص طب سنتی استفاده کنید. چون ممکن است کم پشتی و نازکی مو نتیجه یک بیماری باشد. علاوه بر این داشتن موی صاف و لخت نیز یکی دیگر از علائم مزاج سرد و مرطوب در مردان و زنان است.
-افرادی که موی کلفت دارند نیز در گروه افرادی که مزاج گرم و خشک دارند محسوب می شود و این امر یکی از نشانه های گرمی مزاج در مردان و زنان است.
-رنگ موی مردان و زنان نیز یکی دیگر از نشانه های تشخیص مزاج است. افرادی که رنگ موی آنها سیاه است معمولا در گروه افرادی که طبع گرم و خشک دارند قرار می گیرند.
-افرادی که رنگ موی آنها به سفیدی میل می کند و زودتر از بقیه تارهای سفید در سر آنها دیده می شود نیز از جمله افرادی هستند که مزاج سرد و تر دارند.
7. اجابت مزاج
رنگ مدفوع و کیفیت آن از دیگر مواردی است که توسط درمانگران طب سنتی برای تشخیص نوع مزاج استفاده می شود. برای این منظور بررسی کل فضولات بدن شامل ادرار، مدفوع، عرق، مو، ناخن و خون در تشخیص دقیق نوع مزاج و طبع موثر است.
-اگر رنگ مدفوع یا ادرار تیره تر از حد معمول یا بدبوتر از حد نرمال باشد این امر نشان دهنده گرمی مزاج و غلبه صفرا در بدن است.
-بی رنگ بودن فضولات و کم بودن بوی آن از علائم سردی مزاج است.
8. میزان سازگاری شما با محیط چگونه است؟
اگر عضوی در برخورد با گرما، سرما، خشکی و رطوبت خیلی سریع آن را بپذیرد این موضوع نشان دهنده غلبه آن مزاج است. به عنوان مثال اگر در معرض گرما قرار بگیرید یا خوراکی با طبع گرم بخورید و زود احساس گرما درشما ایجاد شود این امر نشان دهنده گرمی مزاج شماست.
-گرما
-سرما
-خشکی
-رطوبت
